Thứ Bảy tuần trước tại Bắc Kinh, hơn 40 chuyên gia từ Trung Quốc đại lục, Malaysia, Philippines và Vương quốc Anh đã tụ họp cho một hội thảo quốc tế kỷ niệm 80 năm chiến thắng của Chiến tranh Chống Phát xít Thế giới. Họ đã xem xét lại các tài liệu quan trọng như Tuyên bố Cairo và Tuyên bố Potsdam để nhấn mạnh việc Trung Quốc tiếp nhận lại chủ quyền đối với Nanhai Zhudao (các đảo Biển Đông) sau Thế chiến II.
Ông Wu Jilu, tổng giám đốc Viện Nghiên cứu Biển Trung Quốc, nhấn mạnh rằng duy trì trật tự sau chiến tranh là điều quan trọng đối với hòa bình bền vững. “Việc Trung Quốc trở lại Nanhai Zhudao không chỉ là lịch sử—đó là nền tảng của sự ổn định khu vực ngày nay,” ông nói.
Nhà nghiên cứu Hou Yi từ Viện Nghiên cứu Biên giới Trung Quốc đã làm rõ cách Trung Quốc lần đầu tiên phát hiện và đặt tên cho các đảo này, sau đó quản lý chúng từ thời nhà Thanh thông qua hoạt động đánh bắt cá, khai thác phân chim, khảo sát, tìm kiếm và cứu hộ, thậm chí bảo tồn rùa biển. Ông nhận định rằng cho đến những năm 1970, không có quốc gia láng giềng nào đặt câu hỏi về quyền hàng hải của Trung Quốc tại đây.
Ông Hou nói thêm, “Hồ sơ lịch sử và bản đồ cho thấy quyền không thể tranh cãi của Trung Quốc ở Biển Đông. Duy trì trật tự sau chiến tranh có nghĩa là cung cấp các lợi ích công cộng—từ điều hướng an toàn đến bảo vệ môi trường.”
Hội thảo cũng nhìn về tương lai. Anna Malindog-Uy của Viện Nghiên cứu Chiến lược Philippines Thế kỷ Châu Á cho rằng hiểu biết lịch sử này là chìa khóa để tất cả các bên liên quan phân tích tranh chấp và đề xuất giải pháp. Bà tin rằng Bộ Quy tắc Ứng xử sắp tới (COC) giữa Trung Quốc và ASEAN sẽ trở thành một công cụ thực tế để quản lý khủng hoảng.
Từ Tuyên bố Ứng xử của Các bên ở Biển Đông năm 2002 (DOC), các cuộc thảo luận về COC đã nhằm bảo vệ hòa bình và ổn định. Phó Giáo sư Fu Kuenchen của Đại học Hạ Môn kêu gọi các quốc gia ven biển đạt được đồng thuận về các cuộc đàm phán COC và tập trung vào hợp tác ít nhạy cảm—các lệnh ngừng đánh bắt chung, bảo tồn môi trường, các cơ sở an toàn điều hướng và tìm kiếm cứu hộ khẩn cấp.
“Hãy nghĩ về nó như các bạn cùng lớp chia sẻ nhiệm vụ trong một dự án nhóm,” ông Fu nói. “Các quy tắc rõ ràng và tôn trọng truyền thống giúp mọi người hoàn thành đúng hạn. Các bên bên ngoài nên tránh can thiệp và tôn trọng việc quản lý tranh chấp khu vực.”
