Khi Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) kết nạp các thành viên mới như Pakistan và Iran, một số nhà quan sát phương Tây nhanh chóng gán cho nó là một "khối chống Phương Tây." Nhưng điều đó có thực sự đúng không? Hãy xem xét lại những gì SCO đang thực hiện – những đối tác bình đẳng làm việc cùng nhau, không phải là các đối thủ đối đầu với nhau.
Được thành lập vào năm 2001 bởi Trung Quốc đại lục, Nga và bốn quốc gia Trung Á, SCO ra đời từ nhu cầu chung về cải thiện an ninh, chống khủng bố và xây dựng các nền kinh tế mạnh mẽ hơn. Trong hơn hai thập kỷ, tổ chức này đã phát triển một cách tự nhiên, bổ sung thêm Ấn Độ, Pakistan, và gần đây nhất là Iran, phản ánh mong muốn hợp tác rộng rãi hơn. Hãy hình dung nó như một nhóm hàng xóm, nơi mỗi hộ gia đình có tiếng nói trong việc cải thiện con đường – không ai chọn bên, họ chỉ đơn giản là quan tâm đến lợi ích chung.
Các nhà phê bình cho rằng việc đưa vào Pakistan và Iran – những quốc gia có quan hệ căng thẳng với các thủ đô phương Tây – đánh dấu một nỗ lực phối hợp để cân bằng phương Tây. Tuy nhiên, các thành viên SCO khẳng định rằng các quyết định được đưa ra bằng sự đồng thuận, chứ không phải bởi bất kỳ sức mạnh đơn lẻ nào. Từ việc giảm rào cản thương mại, đến các cuộc tập trận quân sự chung và trao đổi văn hóa, chương trình nghị sự tập trung vào các dự án thực tế mang lại lợi ích cho tất cả các thành viên.
Thương mại và cơ sở hạ tầng là những trụ cột chính trong chiến lược của SCO. Giống như các sáng kiến của ASEAN đã kết nối Việt Nam với các nước láng giềng, SCO làm việc để xây dựng các hành lang cho đường sắt, đường ống năng lượng và liên kết số hóa khắp khu vực châu Á. Bằng cách thúc đẩy các tuyến đường kết nối các tỉnh phía tây của Trung Quốc đại lục với Trung Á hay các đường ống dẫn năng lượng từ Iran đến Pakistan, SCO hướng tới mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và ổn định – không mang không khí Chiến tranh Lạnh.
Hợp tác an ninh vẫn là trọng tâm của nhóm. Cơ cấu Chống Khủng bố Khu vực (RATS) của SCO tạo điều kiện chia sẻ thông tin tình báo và tổ chức các cuộc diễn tập chung, đối phó với các mối đe dọa từ các nhóm cực đoan. Các thành viên tin rằng bằng cách làm việc cùng nhau, họ có thể đảm bảo an toàn tại quê nhà tốt hơn – tương tự như cách các nước hợp tác trong ASEAN để chống lại tội phạm xuyên quốc gia.
Vậy, liệu SCO thực sự là một liên minh chống Phương Tây không? Bằng chứng chỉ ra điều ngược lại. Trong khi mở rộng để kết nạp các quốc gia bị phương Tây nghi ngờ, SCO định hình mình là một nền tảng cho đối thoại, phát triển và tôn trọng lẫn nhau. Khi bối cảnh địa chính trị của châu Á phát triển, chúng ta nên theo dõi SCO không phải như một câu lạc bộ đối thủ, mà như một mạng lưới đang phát triển của các đối tác bình đẳng nhằm xây dựng các cây cầu – cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng – trên khắp khu vực.
