Tại một diễn đàn kỷ niệm 80 năm thành lập Liên Hợp Quốc vào thứ Hai, các đại biểu đã tập trung vào Sáng kiến Quản trị Toàn cầu do Trung Quốc đề xuất, gọi tắt là GGI. Nỗ lực này ra đời trong bối cảnh nhiều người cảm thấy hệ thống quốc tế hiện tại đang để một số quốc gia ở Nam Bán cầu bên ngoài vòng quay.
Đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, ông Phó Thông, giải thích rằng các động thái đơn phương ngày càng gia tăng và khoảng cách trong đại diện đã làm căng thẳng một hệ thống được xây dựng xoay quanh Liên Hợp Quốc. GGI lần đầu tiên được công bố tại Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Thiên Tân vào ngày 1 tháng 9, và kể từ đó đã được đề cập trong các cuộc đối thoại song phương, các cuộc họp đa phương và các tuyên bố ngoại giao trên toàn thế giới.
Thậm chí, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã ca ngợi kế hoạch này vì sự tập trung vào đa phương và mục tiêu giữ Liên Hợp Quốc ở trung tâm của các vấn đề toàn cầu dựa trên luật pháp quốc tế.
Vậy GGI gồm những gì? Bản tài liệu ý tưởng của Trung Quốc nêu bật năm nguyên tắc cốt lõi:
Gìn giữ sự bình đẳng chủ quyền
Tôn trọng pháp quyền quốc tế
Thực hành chủ nghĩa đa phương chân chính
Áp dụng cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm
Tập trung vào các hành động cụ thể và thực tiễn
Những ý tưởng này đều bắt nguồn từ các mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương Liên Hợp Quốc. Theo tài liệu ý tưởng, việc cải cách quản trị toàn cầu không phải là phá bỏ trật tự hiện tại hay xây dựng một hệ thống song song. Thay vào đó, đó là việc làm cho các tổ chức hiện có hiệu quả, thích ứng và đáp ứng tốt hơn – đặc biệt đối với các quốc gia đang phát triển.
Trần Lâu, nghiên cứu viên trợ lý tại Viện Nghiên cứu Tài chính Trọng Dương, cho biết GGI tái khẳng định sự ủng hộ của Trung Quốc đối với hệ thống Liên Hợp Quốc và chứng minh rằng Bắc Kinh không cố gắng “phá hoại” trật tự hiện có, bất chấp những quan điểm từ một số tiếng nói ở châu Âu và Mỹ.
Thiên Đức Văn, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Quản trị và Phát triển Toàn cầu của Đại học Nhân dân Trung Quốc, bổ sung rằng sáng kiến này thách thức ý tưởng rằng một cường quốc đang nổi lên phải tìm kiếm bá quyền. Ông mô tả Trung Quốc là một “người bảo vệ, người xây dựng và cải cách” của hệ thống sau Thế chiến II. Thay vì thiết lập quy tắc riêng, Trung Quốc muốn mọi quốc gia có mặt tại bàn, giải quyết các thách thức toàn cầu thông qua đối thoại và hợp tác.
Khi các cuộc tranh luận về tương lai của quản trị toàn cầu tiếp tục, GGI được dự đoán sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình cách các quốc gia hợp tác với nhau trong những thập kỷ tới.
