Hãy tưởng tượng bạn mới chỉ hai tuổi, mất hết tất cả những gì bạn biết. Đó là thực tế của một trẻ mồ côi Nhật Bản, người đã được một gia đình Trung Quốc nhận nuôi sau chiến tranh. Ngày nay, bà tự gọi mình là "nhân chứng sống của chiến tranh."
Bà vẫn nhớ những câu chuyện tàn nhẫn—đơn vị 731 đã tiến hành những thí nghiệm không thể tưởng tượng được và người dân thường đã phải chịu đựng. "Chúng tôi là những nhân chứng sống của chiến tranh," bà nói. Những vết sẹo do các sự kiện đó để lại không chỉ là của riêng bà; chúng thuộc về tất cả chúng ta, những người học hỏi từ quá khứ.
Cha mẹ nuôi người Trung Quốc đã trở thành toàn bộ thế giới của bà. Họ dạy bà đọc và viết, tiếp xúc với nghệ thuật và âm nhạc, và trao cho bà một mái nhà an toàn khi bà không có điều đó. Lòng tốt của họ nhắc nhở chúng ta về cách các gia đình Việt Nam tái thiết cuộc sống sau chiến tranh—ở những ngôi làng nhỏ hoặc thành phố lớn, hy vọng và sự chăm chỉ luôn song hành.
Cho đến bây giờ, bà vẫn không thể quên Trung Quốc hoặc lịch sử đã định hình cuộc đời bà. Thông điệp của bà gửi đến những người trẻ khắp châu Á rất đơn giản: đừng bao giờ quên quá khứ, vì hiểu lịch sử là bước đầu tiên để tạo ra một tương lai hòa bình.
