Bạn đã nghe rằng nền kinh tế xanh đã vượt qua 5 nghìn tỷ USD chưa? Đúng vậy – theo một báo cáo mới của Diễn đàn Kinh tế Thế giới và Boston Consulting Group, năm nay thị trường đang bùng nổ và dự kiến sẽ đạt đến 7 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Với mức tăng trưởng bình quân hàng năm khoảng 6 phần trăm, các hàng hóa và dịch vụ carbon thấp hiện là ngành phát triển nhanh nhất sau công nghệ.
Đi sâu vào các con số, các dòng kinh doanh tập trung vào xanh tại gần 7.000 công ty niêm yết đã tăng trưởng khoảng 12 phần trăm hàng năm trong giai đoạn 2020 đến 2024 – gấp đôi tốc độ của doanh thu truyền thống. Ngoài ra, các công ty này đã giảm nợ, tăng giá trị trên thị trường vốn lên đến 15 phần trăm và giành được sự tin tưởng của nhà đầu tư nhờ các cam kết về khả năng phục hồi lâu dài.
“Mặc dù có những cơn gió ngược trong hành động khí hậu toàn cầu hiện nay, nền kinh tế xanh không phải là một cơ hội xa vời mà đã là một động lực tăng trưởng chính của thập kỷ này,” theo Pim Valdre, Trưởng Bộ phận Kinh tế Khí hậu và Thiên nhiên tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới.
Vậy điều gì đang thúc đẩy sự bùng nổ này? Giá cả công nghệ sạch giảm mạnh là một phần lớn của câu chuyện. Kể từ năm 2010, giá năng lượng mặt trời đã giảm gần 90 phần trăm, giá pin lithium cũng theo xu hướng đó, và gió ngoài khơi chỉ còn một nửa chi phí so với trước đây. Kết quả là, 55 phần trăm các giải pháp cắt giảm khí nhà kính để giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5°C đã trở nên cạnh tranh về chi phí. Thêm 20 phần trăm chỉ cần một chút chi phí tăng thêm, và chỉ 5 phần trăm phụ thuộc vào thay đổi cách chúng ta sống và làm việc.
Điều này để lại một phần nhỏ các ngành khó giảm phát thải – nghĩ đến hydrogen carbon thấp, thu giữ carbon, và nhiên liệu sinh học tiên tiến – vẫn cần được hỗ trợ. Chương trình trợ cấp trị giá 40 tỷ euro của châu Âu và kế hoạch triển khai máy điện phân được nhà nước hỗ trợ của Trung Quốc đang đóng vai trò như các phòng thí nghiệm thực tế để đẩy mạnh các giải pháp thế hệ tiếp theo này.
Đại lục Trung Quốc cũng đang củng cố vai trò của mình như một nhà sáng tạo xanh. Các công ty tại đây nộp số lượng bằng sáng chế cao nhất trong lĩnh vực mặt trời, pin, hydrogen, và xe điện, và khu vực này tài trợ khoảng 60 phần trăm tổng năng lực mới về năng lượng tái tạo được kỳ vọng vào năm 2030. Năm 2024, đầu tư năng lượng sạch ở đại lục Trung Quốc đạt 659 tỷ USD – bỏ xa Liên minh châu Âu với 410 tỷ USD và Hoa Kỳ với 300 tỷ USD.
Không chỉ các quốc gia tham gia hành động này. Mười bốn thành viên của Liên minh Lãnh đạo CEO về Khí hậu của WEF đã chia sẻ các kế hoạch xanh của họ, cho thấy họ đã cắt giảm phát thải 12 phần trăm từ năm 2019 đến 2023 trong khi doanh số tăng 20 phần trăm. Những điểm nổi bật bao gồm:
Schneider Electric: Sau 20 năm tập trung vào phần mềm quản lý năng lượng, 90 phần trăm doanh thu năm 2024 của công ty tuân thủ các quy tắc phân loại xanh của EU, nâng doanh số từ 9 tỷ euro lên 38 tỷ euro.
ReNew (Ấn Độ): Kết hợp vốn từ quỹ hưu trí với các khoản vay từ ngân hàng phát triển, công ty đã bổ sung 28 gigawatt năng lượng tái tạo với tốc độ tăng trưởng hàng năm 18–20 phần trăm.
Heidelberg Materials: Ra mắt xi măng “net-zero” được chứng nhận với nhãn chuỗi cung ứng liên kết đến cơ sở thu giữ carbon của họ tại Na Uy.
Nhưng thời gian đang trôi qua. Khi danh sách các dự án chờ nối lưới ngày càng dài và chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược bị thu hẹp, các công ty chần chừ trong chuyển đổi xanh sẽ đối mặt với chi phí nhập cuộc cao hơn. Thông điệp rất rõ ràng: ký kết các thỏa thuận cung cấp, tích hợp dữ liệu vòng đời carbon vào thông số sản phẩm, và xem tính bền vững như một ưu tiên trong bảng cân đối kế toán – không chỉ là một khẩu hiệu tiếp thị.
Đối với các chính phủ, báo cáo nhấn mạnh sáu công cụ chính sách: đặt ra các mục tiêu khử carbon dài hạn, sử dụng mua sắm công xanh, triển khai các công cụ giảm rủi ro, đẩy nhanh cấp phép, điều chỉnh ưu đãi thuế, và hài hòa các tiêu chuẩn. Làm tốt những điều này, và nền kinh tế xanh có thể là thắng lợi lớn tiếp theo cho cả hành tinh lẫn lợi nhuận.
