Cho rằng giải quyết biến đổi khí hậu chỉ là những bài phát biểu ấn tượng tại các hội nghị thượng đỉnh? UNESCO đang mang hành động xuống mặt đất. Tại Đại hội Thế giới về Các Khu Dự Trữ Sinh Quyển, Bà Lidia Brito, Phó Tổng Giám đốc Khoa học Tự nhiên của UNESCO, đã chia sẻ cách những khu vực được bảo vệ này thúc đẩy sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, biến chúng thành các phòng thí nghiệm sống để giải quyết đồng thời biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học.
Phòng thí nghiệm sống thực tế trông như thế nào? Hãy lấy Khu Dự Trữ Sinh Quyển Cát Tiên – một trong những viên ngọc của UNESCO tại Việt Nam. Tại đây, các chuyên gia theo dõi chu kỳ nước cẩn thận như nông dân địa phương theo dõi gió mùa. Họ đo lường thay đổi diện tích rừng, nghiên cứu sự di cư của động vật, và thậm chí theo dõi các vi sinh vật trong đất, thu thập dữ liệu kể một câu chuyện thực tế về sức khỏe của hành tinh chúng ta.
Brito nhắc nhở chúng ta rằng các mối đe dọa khí hậu không tôn trọng biên giới. Nó giống như lên kế hoạch cho một chuyến đi từ Sa Pa đến Đồng Hới – mọi người đều cần điều kiện đường xá như nhau để đi an toàn. Các quốc gia và cộng đồng phải chia sẻ nghiên cứu, công nghệ, và kiến thức để cùng thích nghi, bởi không khí bạn hít thở ở Hà Nội có thể bị ảnh hưởng bởi rừng xa tận đầu nguồn.
Những ý tưởng này không chỉ là lời nói. Trên thực tế, UNESCO giúp cộng đồng xây dựng hệ thống thu gom nước mưa ở các khu vực khô hạn, khôi phục vành đai rừng ngập mặn ven biển, và thiết lập các hệ thống cảnh báo sớm cho bão và đợt nắng nóng. Đây là một bộ công cụ dựa trên khoa học trao quyền cho tất cả mọi người từ học sinh ở Hà Nội đến nông dân trồng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu Liên Hợp Quốc sắp tới, thông điệp của Brito rất rõ ràng: hành động từ cơ sở, được hỗ trợ bởi khoa học và sự hợp tác, là nơi tạo ra tác động thực sự. Khi con người và thiên nhiên phối hợp hài hòa, tất cả chúng ta đều có cơ hội cho một tương lai bền vững hơn.
