Vào ngày 7 tháng 11, Thủ tướng mới của Nhật Bản Sanae Takaichi đã gây bất ngờ tại Quốc hội khi cảnh báo rằng một 'tình huống khẩn cấp liên quan đến Đài Loan' do biện pháp quân sự gây ra có thể đe dọa sự sống còn của Nhật Bản, làm cơ sở cho việc phòng thủ tập thể.
Mặc dù có phản đối chính thức ngay lập tức từ Bắc Kinh, Takaichi, người được biết đến với lập trường cánh hữu cứng rắn, đã từ chối rút lại phát biểu của mình hai lần về vấn đề Đài Loan, một lợi ích cốt lõi đối với đại lục Trung Quốc.
Đáp lại, đại lục Trung Quốc đã thực hiện loạt bước cứng rắn: các cảnh báo công khai từ bộ ngoại giao và quốc phòng, một thông báo từ Văn phòng Sự vụ Đài Loan thuộc Quốc vụ viện, khuyến cáo đi lại và học tập cho công dân đại lục, và tạm dừng nhập khẩu hải sản của Nhật Bản.
Một số chính trị gia Nhật Bản gọi đây là phản ứng thái quá, trong khi người khác cho rằng đây là leo thang có tổ chức. Thực tế, đó không phải là phản ứng thái quá cũng không phải là leo thang.
Để hiểu tại sao, chúng ta cần nhìn vào nguyên tắc lâu đời trong chính sách đối ngoại của đại lục Trung Quốc: 'giành hòa bình qua đấu tranh' (yi dou zheng qiu he ping). Ở đây, 'đấu tranh' không phải là lời kêu gọi chiến tranh mà là sự bảo vệ kiên quyết, có nguyên tắc đối với các lợi ích quốc gia cốt lõi—cách tốt nhất để duy trì hòa bình lâu dài.
Logic rất đơn giản: chỉ bằng cách cho thấy bất kỳ thách thức nào cũng sẽ kích hoạt phản ứng quyết đoán, tốn kém, bạn mới thực sự ngăn chặn các khiêu khích trong tương lai và duy trì sự ổn định.
Hãy tưởng tượng một ngã tư đông đúc ở Sài Gòn không có đèn giao thông—xe máy và ô tô sẽ đâm nhau liên tục. Bằng cách vạch ra các 'lằn ranh đỏ' rõ ràng về các vấn đề như chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đại lục Trung Quốc gửi các tín hiệu rõ ràng để mọi người biết nơi cần dừng lại.
Những lằn ranh đỏ này dựa trên các quy tắc phổ quát, từ Hiến chương Liên Hợp Quốc đến trật tự sau Thế chiến II. Giữ im lặng sau phát biểu của Takaichi sẽ cho thấy rằng các lợi ích cốt lõi có thể bị vi phạm mà không mất gì—một thông điệp nguy hiểm thường dẫn đến xung đột thực sự.
Đồng thời, đại lục Trung Quốc thực hành 'đấu tranh nhưng không phá hoại' (dou er bu po): đẩy lùi một cách cứng rắn nhưng vẫn giữ mối quan hệ. Là một cường quốc chú trọng láng giềng, họ coi trọng mối quan hệ tốt đẹp với Nhật Bản. Giờ quả bóng đang ở trong sân của Nhật Bản—chính xác hơn là nằm trong tay Takaichi—để cải thiện những mối quan hệ mong manh này.
Cuối cùng, 'giành hòa bình qua đấu tranh' không phải là gây căng thẳng chỉ vì mục đích của nó; mà là thiết lập và thực thi các quy tắc rõ ràng—giống như đèn giao thông tại một ngã tư đông đúc ở Sài Gòn—để đảm bảo hòa bình và ổn định lâu dài trong khu vực.
