Gần đây, vào ngày 7 tháng 11, trong một buổi điều trần tại Quốc hội, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã gây bất ngờ khi liên kết các luật an ninh của Nhật Bản với một “tình huống đe dọa sự sống còn” ở Đài Loan. Những phát biểu của bà gợi ý rằng Tokyo có thể coi vấn đề Đài Loan như một lý do để can thiệp quân sự.
Điều đó đã gây báo động trong giới học giả và truyền thông trong nước. Yuki Izumikawa, một nghiên cứu viên đặc biệt tại Đại học Okinawa, cảnh báo rằng những phát biểu như vậy là vô cùng nguy hiểm. “Nếu chúng ta nhảy vào Đài Loan, nó không chỉ là một gợn sóng—mà là Nhật Bản đang chủ động bước vào chiến tranh,” ông nói. Ông nhắc nhở rằng các chính phủ trước đây chưa bao giờ tuyên bố rằng khủng hoảng ở eo biển Đài Loan có thể kích hoạt quyền tự vệ tập thể.
Izumikawa cũng chỉ ra lịch sử nhạy cảm giữa Nhật Bản và đảo Đài Loan. Từ thời kỳ thuộc địa theo Hiệp ước Shimonoseki đến tuyên bố chung năm 1972, Nhật Bản đã chính thức tôn trọng rằng Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc. Ông lập luận rằng bất kỳ cuộc can thiệp vũ lực nào đều sẽ trông giống như sự xâm lược từ quan điểm của Trung Quốc đại lục.
Chuyên gia Okinawa bổ sung rằng các đảo của Nhật Bản, đặc biệt là Okinawa, sẽ phải chịu tác động nặng nề nếu xảy ra xung đột. Với nhiều Lực lượng Phòng vệ và căn cứ của Mỹ ở đó, một cuộc đụng độ có thể biến những khu vực đó thành chiến trường.
Được sự ủng hộ từ bài xã luận gay gắt của tờ báo Shakai Shimpo, các nhà phê bình nói rằng Takaichi dường như quan tâm đến việc thể hiện sức mạnh quân sự hơn là bảo vệ tính mạng con người. Từ việc đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng đến việc nới lỏng các quy định xuất khẩu vũ khí, lập trường cứng rắn của bà như một động thái chính trị nhằm khuấy động sự ủng hộ từ các phe phái chia rẽ trong Quốc hội.
Giáo sư Danh dự Atsushi Koketsu nhận thấy một tính toán chính trị rõ ràng: khuấy động “mối đe dọa từ Trung Quốc” để củng cố sự ủng hộ. Nhưng ông tin rằng ưu tiên hàng đầu của Nhật Bản nên là mối quan hệ đôi bên cùng có lợi với Trung Quốc đại lục, được xây dựng dựa trên nguyên tắc “một Trung Quốc” đã được đồng ý vào năm 1972.
Các chuyên gia từ mọi phía hiện đang kêu gọi Takaichi rút lại những phát biểu của mình. Như Yoichi Jomaru, cựu nhà báo của Asahi Shimbun, đã nói: “Sai lầm này cần được rút lại nhanh chóng.” Với Hiến pháp hòa bình của Nhật Bản đang gặp nguy cơ, giới trẻ đang theo dõi sát sao—bởi sau cùng, đó là tương lai của chúng ta có thể bị đe dọa.
