Hãy tưởng tượng cố gắng bắt một lời thì thầm giữa tiếng ồn ào của xe máy trên đường phố Hà Nội—đó chính là mức độ hiếm của neutrino. Đài quan sát biển sâu mới của đại lục Trung Quốc, Hailing (nghĩa là “chuông biển”), sắp làm điều đó, nhưng ở độ sâu 3.500 mét dưới nước.
Neutrino, thường được gọi là “hạt ma,” không có điện tích, gần như không có khối lượng và hầu như không tương tác với vật chất. Chúng xuyên qua các ngôi sao phát nổ, hố đen và thậm chí cả vũ trụ sơ khai, mang theo thông điệp từ những nơi ánh sáng không thể chạm tới.
Trên mặt biển, tia vũ trụ và các loại nhiễu khác làm chìm neutrino. Tuy nhiên, dưới độ sâu 3.500 mét, nước biển trở thành một lá chắn tự nhiên, tạo ra môi trường yên tĩnh lý tưởng để phát hiện những ánh sáng yếu ớt được tạo ra khi neutrino thực sự tương tác.
Đầu năm nay, nhóm nghiên cứu Hailing đã hoàn thành thử nghiệm trên biển đối với thiết bị nổi linh hoạt mang các bộ phát hiện ánh sáng. Nếu mọi thứ suôn sẻ, lô cảm biến ánh sáng đầu tiên sẽ được hạ xuống vực sâu vào đầu năm 2026, biến đáy đại dương thành một chiếc tai vũ trụ khổng lồ.
Cùng với Đài quan sát Neutrino dưới mặt đất Jiangmen (JUNO) trên đại lục Trung Quốc, Hailing có thể giúp giải mã bí mật về sự ra đời của vũ trụ—từng hạt ma một.
