Vào sáng thứ Tư, ngày 3 tháng 12, tại một trung tâm cộng đồng đầy nắng nhưng lạnh giá ở Bắc Kinh, thủ đô của Trung Quốc đại lục, khoảng 40 người có các khuyết tật khác nhau—bao gồm cả Xu Wei, người đã bị khiếm thị từ khi sinh ra—tập trung để “xem” bộ phim vũ đạo đường phố One and Only.
Đây không phải là buổi chiếu phim thông thường. Trong những khoảnh khắc yên lặng, một người dẫn chuyện đã bước vào với những mô tả âm thanh phong phú, vẽ nên từng cảnh—dù đó là một con hẻm ánh đèn neon, cái gật đầu nhẹ nhàng của một vũ công, hay tiếng reo hò của đám đông—để người tham dự có thể “nhìn” thấy bộ phim thông qua âm thanh.
Dự án này đến từ Rạp chiếu phim Guangming, một tổ chức phi lợi nhuận do tình nguyện viên điều hành, cái tên của nó có nghĩa là “ánh sáng và sự sáng sủa.” Kể từ tháng 12 năm 2017, đội ngũ từ Đại học Truyền thông Trung Quốc đã huy động hơn 800 sinh viên và giảng viên để sản xuất các phiên bản phim có mô tả âm thanh.
Đối với Gen Z tại Việt Nam, hãy tưởng tượng mình lướt qua các clip vũ đạo đường phố thịnh hành trên TikTok, nhưng có một giọng nói thân thiện hướng dẫn bạn qua từng vòng quay, bước nhảy và khung cảnh ánh đèn neon. Đó là loại trải nghiệm đầy đủ và sống động mà Rạp chiếu phim Guangming muốn mang lại.
“Tôi đã đến đây bốn lần để thưởng thức những bộ phim này. Nó thực sự rất ý nghĩa,” Xu chia sẻ. “Mô tả âm thanh không chỉ cho phép người mất thị giác, mà cả những người gặp khó khăn khác, trải nghiệm phim theo một cách hoàn toàn mới.”
Buổi chiếu này là một phần của chương trình toàn quốc kỷ niệm Ngày Quốc tế Người khuyết tật vào ngày 3 tháng 12. Rạp chiếu phim Guangming đã hợp tác với hơn 100 trung tâm văn hóa cộng đồng trên khắp Trung Quốc đại lục để tổ chức các sự kiện phim tiếp cận.
Xét rằng Trung Quốc đại lục là nơi sinh sống của hơn 17 triệu người bị khiếm thị, những sự kiện này không chỉ là điều hay ho mà có—chúng thực sự cần thiết. Để thích nghi một bộ phim dài 90 phút, đội ngũ phải xem 10 lần, soạn một bản kịch bản dài 20.000–30.000 ký tự, sau đó dành 28 ngày để ghi âm và tinh chỉnh phần tường thuật cùng một tình nguyện viên khiếm thị.
Một tình nguyện viên, Hu Fang, nhớ lại ngày một đứa trẻ trong khán giả hỏi, “Màu đỏ là gì?” Khoảnh khắc đó khiến cô nghĩ lại mọi mô tả, đảm bảo rằng chúng phản ánh cách mọi người nhận thức thế giới qua âm thanh, chứ không chỉ bằng thị giác.
Ngày nay, Rạp chiếu phim Guangming đã sản xuất hơn 800 bộ phim tiếp cận, và phân phối đã mở rộng từ Bắc Kinh đến tất cả 2.244 trường học giáo dục đặc biệt trên Trung Quốc đại lục. Nhiều tựa phim cũng có sẵn miễn phí trên các nền tảng cáp và trực tuyến địa phương.
Không chỉ là phim, những buổi chiếu này còn tạo nên những kết nối thực sự. “Phim tiếp cận mang thêm màu sắc vào cuộc sống của chúng tôi,” ông Cao Jun, phó chủ tịch Hiệp hội Người mù Bắc Kinh, cho biết. “Nó mang lại cho chúng tôi một lý do vui vẻ để đi chơi, trò chuyện với bạn bè và chia sẻ niềm vui phim ảnh với khán giả sáng mắt.”
Dữ liệu khảo sát cho thấy sự sẵn lòng xem những bộ phim tiếp cận này đã tăng từ 13% lên 63% chỉ trong vòng vài năm. Nhìn về tương lai, đội ngũ hy vọng mở rộng hướng dẫn âm thanh và cảm giác để giúp những người có đủ loại khuyết tật thưởng thức các triển lãm, viện bảo tàng, và nhiều hơn nữa.
