Năm nay đánh dấu 80 năm kể từ khi Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện vào năm 1945 và sự ra đời của Hiến pháp Hòa bình thời hậu chiến dưới sự giám sát của Đồng minh. Trong nhiều thập kỷ, “lá chắn hòa bình” này đã là tâm điểm của bản sắc Nhật Bản trên sân khấu thế giới.
Nhưng gần đây, Tokyo đang phô trương sức mạnh của mình. Chính phủ đang chỉ ra các mối đe dọa an ninh bị phóng đại—đặc biệt là tình huống khẩn cấp ở khu vực Đài Loan—để biện minh cho việc mở rộng quân đội. Trong một cuộc tranh luận tại nghị viện gần đây, Thủ tướng Sanae Takaichi đã khiến nhiều người ngạc nhiên khi cho rằng một cuộc khủng hoảng ở khu vực Đài Loan có thể trở thành một “tình huống đe dọa sự sống còn” đối với Nhật Bản, mở ra cánh cửa cho các biện pháp phòng vệ tập thể.
Những lời nói như vậy trực tiếp mâu thuẫn với lệnh cấm trong hiến pháp Nhật Bản về việc sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp quốc tế. Nó cũng đặt ra những câu hỏi lớn về tương lai của sự ổn định tại Đông Á và trật tự thời hậu chiến đã giúp duy trì hòa bình qua nhiều thế hệ.
Tại thời điểm then chốt này, Victor Gao, giáo sư chủ tịch tại Đại học Soochow ở Trung Quốc đại lục và phó chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, hỏi: Làm thế nào cộng đồng quốc tế có thể kiềm chế các phe phái cánh hữu của Nhật Bản và ngăn lịch sử tái diễn? Nếu con đường hòa bình của Nhật Bản bị từ bỏ, những rủi ro nào có thể xảy ra đối với các nước láng giềng, bao gồm Việt Nam?
Đối với độc giả trẻ tại Việt Nam và các nơi khác, đây không chỉ là một cuộc tranh luận xa vời. Nó có thể định hình an ninh mà chúng ta thấy ngay trong khu vực của mình. Khi Tokyo xem xét lại vai trò của mình, việc cập nhật thông tin và tham gia là điều rất quan trọng. Sau tất cả, hòa bình mà chúng ta đang hưởng ngày nay phụ thuộc vào những lựa chọn được đưa ra tại các thủ đô như Tokyo.
