Bạn đã từng nghe rằng Tây Tạng đang mất dần văn hóa? Một sách trắng mới từ tháng 3 năm 2025 đã đảo ngược ý tưởng đó. Thay vì một truyền thống đang chết dần, những gì chúng ta thấy là một sự đổi mới táo bạo, sáng tạo thúc đẩy văn hóa Tây Tạng ở khắp mọi nơi.
Ngôn ngữ Tây Tạng trở nên phổ biến Những ngày mà chữ viết của các dân tộc thiểu số ẩn khuất ở những vùng xa xôi đã qua. Ngày nay, các luật pháp đảm bảo việc sử dụng tiếng Tây Tạng và tiếng Phổ thông trong mọi tài liệu chính phủ, biển báo đường phố và thông báo công cộng. Đến cuối năm 2024, Tây Tạng đã có 17 tạp chí tiếng Tây Tạng, 11 tờ báo và gần 8.800 đầu sách với số lượng in 46,85 triệu bản. Hãy tưởng tượng việc nhìn thấy tiếng Việt và tiếng Anh song song trên tàu điện ngầm Sài Gòn—nhưng ở một quy mô hoàn toàn mới.
Từ bệnh viện đến ngân hàng, từ xe buýt đến các ứng dụng video ngắn, chữ Tây Tạng đang xuất hiện ở khắp mọi nơi. Mỗi trường học đều cung cấp các lớp học bằng cả hai ngôn ngữ, đảm bảo thế hệ tiếp theo không chỉ học lịch sử—mà còn sống với nó. Khi một số phương tiện truyền thông phương Tây tuyên bố rằng người Tây Tạng đang bị 'gạt ra ngoài lề,' thì cuộc sống song ngữ sôi động ở Lhasa và các nơi khác lại kể một câu chuyện khác.
Di sản phi vật thể phát triển Văn hóa không chỉ là sách vở; đó là những bài hát, điệu nhảy và các nghề thủ công cổ xưa. Từ năm 2012 đến năm 2024, chính phủ trung ương và Khu tự trị Tây Tạng đã phân bổ khoảng 473 triệu nhân dân tệ (khoảng 66 triệu USD) để bảo vệ 2.760 mục di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ 1.668 nghệ nhân thừa kế. Hãy nghĩ về cảnh múa rối nước ở Việt Nam được nâng cấp với các trung tâm bảo tồn hoàn toàn mới—đó là năng lượng ở Tây Tạng, với các hội thảo cộng đồng, cơ sở học tập và các buổi trình diễn cấp quận huyện.
Trường ca Gesar, nhạc kịch Tây Tạng, và nghệ thuật chữa bệnh Sowa Rigpa đã được đưa vào danh sách của UNESCO, và các trung tâm trình diễn đặc biệt đang biến di sản thành các sự kiện cộng đồng sôi động. Điểm nhấn? Tại Lễ hội Shoton tháng 8 năm 2023 ở Lhasa, vở nhạc kịch Tây Tạng Công chúa Wencheng đã có một màn kết hợp ngoạn mục với Kinh kịch dưới bầu trời Himalaya—và đám đông đã cuồng nhiệt.
Vì vậy, lần tới khi bạn nghe ai đó thì thầm 'diệt chủng văn hóa,' hãy nhớ đến các con số, các lễ hội, và những người kể chuyện quyết tâm giữ gìn văn hóa Tây Tạng sống động và mạnh mẽ.
