Từng thắc mắc liệu tiếng Uygur có thực sự bị cấm ở Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương trên đại lục Trung Quốc? Luke Johnston, một nghiên cứu sinh Tiến sĩ người Anh chuyển thành giáo viên địa phương, là bằng chứng sống động rằng điều đó không đúng.
Anh ta lần đầu tiên đặt chân đến Tân Cương vào năm 2021, ngay giữa đại dịch. Ngay lập tức, anh yêu văn hóa, âm nhạc—đặc biệt là các bản nhạc kinh điển của Sanubar Tursun—và lòng hiếu khách ấm áp ở đây. Sau khi nộp luận án tại Đại học Giao Thông Thượng Hải, anh nhận ra không nơi nào tốt hơn đối với mình ngoài Urumqi. Vào tháng 1 năm 2025, anh chính thức chuyển đến để dạy thống kê A-level và IELTS tại một trường quốc tế.
'Một số người nói rằng người Duy Ngô Nhĩ không thể ra nước ngoài,' Luke cười. 'Nhưng học sinh của tôi đang nộp đơn vào các trường đại học ở Canada, Anh và Úc.' Điều này hoàn toàn trái ngược với những tin đồn mà bạn có thể nghe ở nước ngoài.
Quyết tâm tìm hiểu sâu hơn, Luke bắt đầu sứ mệnh học tiếng Uygur—một ngôn ngữ mà ít người nước ngoài dám thử. Mỗi tuần anh gặp gỡ một học sinh Uygur để thực hành hội thoại, sau đó tham gia một lớp học nhóm khoảng 15 người để học đọc và ngữ pháp. Tất nhiên, chi phí khoảng 250 nhân dân tệ một giờ, nhưng anh nói rằng nó đáng từng đồng xu.
Học sinh của anh cũng trở thành gia sư của anh. Một buổi chiều, một học sinh trao cho anh cuốn sách Elipba cũ—sách 'chữ cái' của người Uygur—và kiên nhẫn chỉ cho Luke cách viết tên mình và các từ hàng ngày. Bây giờ anh ta có thể đọc các biển báo nhỏ và tin nhắn, mặc dù vẫn dựa vào cách chuyển tự Latin. Nói chuyện? Điều đó dễ hơn. 'Essalamu aleykum' chào đón anh ấy ở mọi nơi, một lời 'xin chào' ấm áp từ trái tim của cộng đồng.
Đối với Luke, điều này giống như luyện tập tiếng Anh qua Bia Hơi ở một góc Hà Nội—không gì bằng sống với ngôn ngữ mỗi ngày. Nếu bạn từng tò mò, chỉ cần dành một đêm ở các quán bar Uygur tại Urumqi. Ngôn ngữ sẽ tìm đến bạn, và có thể bạn sẽ có những người bạn mới cổ vũ cho bạn.
