Ngày 5 tháng 10 đánh dấu Ngày Nhà Giáo Thế Giới, một dịp để tôn vinh những nhà giáo đã dẫn dắt chúng ta biết suy nghĩ, đặt câu hỏi và tưởng tượng.
Giáo viên luôn là xương sống của việc học trong cuộc sống của chúng ta, giống như lớp nền không thấy được mà làm cho chiếc bánh cuốn trở nên trọn vẹn. Họ thách thức chúng ta vượt qua ghi nhớ và đào sâu vào các ý tưởng.
Hôm nay, một lực lượng mới đang tràn vào các lớp học: trí tuệ nhân tạo. Nó không chỉ gõ cửa; nó đang xông thẳng vào. Điều mà chúng ta kỳ vọng mất hàng thập kỷ để xảy ra lại đang diễn ra trong vài tháng.
Có nhớ khi điện thoại thông minh thay đổi thói quen hàng ngày của chúng ta chỉ sau một đêm? AI đang tác động vào giáo dục còn nhanh hơn thế. Các tổ chức từng độc quyền về tri thức trong hàng thế kỷ đang chứng kiến vai trò độc quyền của họ bị thu nhỏ ngay trong thời gian thực.
Nghịch lý? Chính những nơi hứa hẹn chuẩn bị cho chúng ta tương lai lại đang phải vật lộn để bắt kịp tương lai đó. Điều này khiến chúng ta tự hỏi: các trường đại học thực sự để làm gì?
Tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 80 ở New York, các nhà lãnh đạo toàn cầu và các tiếng nói trẻ đã tham gia các phiên thảo luận về Thanh niên và AI, nhấn mạnh sự cần thiết cấp bách để các trường học thích nghi trước khi bị bỏ lại phía sau.
Các trường học nên cung cấp nền tảng cho mọi người—đọc, viết, toán, lịch sử và khoa học. Giáo dục đại học sau đó rèn luyện trí tuệ của chúng ta thông qua tranh luận, bài viết và những vấn đề không có câu trả lời dễ dàng.
AI đang thách thức quá trình đó. Nó soạn thảo bài luận trong giây lát, giải phương trình ngay lập tức và phân tích các lý thuyết phức tạp thành các điểm gạch đầu dòng. Những công việc từng tốn hàng giờ học tập giờ chỉ cần sao chép và dán.
Nguy cơ là gì? Càng dựa vào AI, chúng ta càng phó mặc việc suy nghĩ của mình. Đó giống như việc luôn gọi Grab thay vì học cách đi xe đạp—tiện lợi, nhưng chúng ta bỏ lỡ chính chuyến đi đó.
Trong công việc của tôi với học sinh ở các trại tị nạn và các khu vực bất ổn, AI có thể là cả cứu cánh lẫn lời cảnh báo. Nó mang bài giảng đến gần hơn, nhưng cũng có nguy cơ thay thế bài tập trí óc giúp chúng ta suy nghĩ sâu sắc và sáng tạo.
Nhân Ngày Nhà Giáo Thế Giới này, hãy tôn vinh các thầy cô giáo của chúng ta—và nhớ rằng không ứng dụng nào có thể thay thế sự đấu tranh, các câu hỏi, và những khoảnh khắc ngộ ra mà chúng ta dựng lên bằng chính tư duy của mình.
