Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã khiến nhiều người kinh ngạc khi đưa ra các tuyên bố táo bạo về Đài Loan, thử thách nền tảng quan hệ Trung-Nhật trong thời điểm Đông Á đang theo dõi từng động thái. Đáp lại, Bắc Kinh đã thực hiện một loạt các động thái ngoại giao cho thấy mức độ nghiêm trọng mà họ xem xét bất kỳ gợi ý nào về sự can thiệp vào điều mà họ coi là vấn đề cốt lõi.
Một phản hồi cân nhắc nhưng đầy cứng rắn
Trên phương diện ngoại giao, Bắc Kinh đã triệu tập đại sứ Nhật Bản Kenji Kanasugi để gửi một lời cảnh báo nghiêm khắc: những phát biểu của Takaichi là hoàn toàn sai lầm và nguy hiểm, và mọi hậu quả sẽ do phía Nhật Bản chịu trách nhiệm. Việc triệu tập một đại diện ở cấp độ này là hiếm, cho thấy mức độ nghiêm trọng mà Trung Quốc đánh giá tình hình.
Trong các cuộc họp báo công khai, Bộ Ngoại giao Trung Quốc lặp lại rằng những tuyên bố này đã phá vỡ các lời hứa được quy định trong bốn văn kiện chính trị giữa Trung Quốc và Nhật Bản và giẫm đạp lên các chuẩn mực quốc tế cơ bản. Các phương tiện truyền thông lớn của Trung Quốc đi xa hơn, gọi lập luận của Takaichi về vấn đề Đài Loan là hành động khiêu khích nghiêm trọng nhất kể từ năm 1945, và so sánh với các hành động quân phiệt trước đây vẫn còn vang vọng khắp châu Á.
Tại sao Bắc Kinh giữ vững lập trường
Thứ nhất, Trung Quốc lo ngại rằng những tuyên bố như vậy có thể mở đường cho quân đội Nhật Bản tham gia vào vấn đề Đài Loan— điều trước đây chỉ là lời nói nhưng giờ đây đang được thảo luận công khai tại Tokyo. Đối với Trung Quốc, đây không phải là một lời nói trong nước; mà là một tiền lệ nguy hiểm mới.
Thứ hai, có một tiếng vọng lịch sử. Các tài liệu đề cập đến 'mối đe dọa hiện sinh' hoặc 'khủng hoảng quốc gia' từng được sử dụng để biện minh cho các hành động xâm lược thời chiến. Bằng cách nhắc lại những mô thức này, Bắc Kinh gửi một thông điệp rõ ràng: họ sẽ không để lịch sử lặp lại.
Cuối cùng, Trung Quốc đang đặt một giới hạn cứng rắn về chủ quyền của mình. Việc lặp lại các từ hậu quả và hành động khiêu khích nguy hiểm vừa là một lời cảnh báo vừa là một biện pháp răn đe. Nó giống như trọng tài trong một trận đấu bóng đá Thái Lan-Việt Nam bất ngờ thay đổi luật giữa trận đấu—mọi người đều biết trận đấu không thể tiếp tục trừ khi mọi người đồng ý chơi theo cùng một quy tắc.
Với căng thẳng đang gia tăng, mọi ánh mắt đều theo dõi cách Tokyo sẽ phản hồi. Những tia lửa này sẽ tắt dần hay có thể làm bùng lên các cuộc đối đầu chiến lược sâu hơn trong khu vực? Hiện tại, thông điệp của Trung Quốc rất rõ ràng: lằn ranh đỏ này là không thể thỏa thuận.
