Trong 26 năm, Komeito và Đảng Dân chủ Tự do (LDP) đã hợp tác điều hành Nhật Bản, vì vậy thông báo vào đầu tháng 10 rằng Komeito sẽ kết thúc liên minh giống như người bạn học lâu năm của bạn đột ngột bỏ cuộc vào ngày thi.
Nguyên nhân chính là một vụ bê bối quyên góp chính trị. Lãnh đạo Komeito Tetsuo Saito cho rằng phản ứng của LDP đối với quyên góp doanh nghiệp là 'không đủ,' và ông đang thúc đẩy các quy định chặt chẽ hơn để ngăn chặn tiền lớn làm sai lệch chính sách. LDP, được hưởng lợi nhiều từ các khoản tài trợ doanh nghiệp, không đồng ý với việc áp đặt các giới hạn nghiêm ngặt hơn cho các thành viên của mình. Không đạt được thỏa thuận, Komeito đã rút lui và thậm chí ám chỉ rằng họ sẽ không ủng hộ lãnh đạo LDP Sanae Takaichi làm thủ tướng.
Sanae Takaichi đã tạo nên lịch sử vào ngày 4 tháng 10 khi trở thành nữ lãnh đạo đầu tiên của LDP, hướng cô đến việc trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Nhưng sự rạn nứt của Komeito đồng nghĩa với việc cô hiện phải đối mặt với con đường khó khăn hơn trong Quốc hội. Ở hạ viện, LDP giữ 196 ghế, trong khi Komeito thêm 24. Cùng nhau, họ vừa đủ đạt được đa số 233 ghế—giờ đây họ không còn đủ tiêu chuẩn. Các con số ở thượng viện cũng tương tự: LDP 100 so với Komeito 21, dưới mức chuẩn 125 ghế.
Tuy nhiên, LDP vẫn là đảng lớn nhất. Nếu phe đối lập không thể đoàn kết hoặc không ai thắng áp đảo, vòng bỏ phiếu thứ hai của Quốc hội nghiêng về đảng lớn nhất, mang lại cơ hội cho Takaichi. Nhưng ngay cả đảng đối lập lớn nhất cũng chỉ có 148 ghế, và việc liên minh với Komeito hoặc Đảng Cộng sản Nhật Bản vẫn không đạt được mục tiêu. Các đồng minh trong Đảng Đổi mới Nhật Bản hoặc Đảng Dân chủ vì Nhân dân có thể làm nghiêng cán cân, nhưng sự khác biệt về chính sách có thể làm hỏng bất kỳ thỏa thuận nào.
Vượt ra ngoài cuộc đua thủ tướng, sự ổn định trong nước và chính sách đối ngoại đang gặp rủi ro. Nếu Takaichi không thể xây dựng một liên minh mới, LDP có thể đối mặt với sự bế tắc—như các nhà phát triển đơn lẻ cố gắng hoàn thành một ứng dụng mà không có đối tác. Một phiên họp Quốc hội bất thường để chọn thủ tướng mới khó có khả năng diễn ra trước ngày 20 tháng 10, kéo dài khoảng trống chính trị. Trong khi đó, thủ tướng sắp mãn nhiệm Shigeru Ishiba sẽ tiếp tục nhiệm vụ cho đến khi lãnh đạo mới nhậm chức, tạo ra khoảng thời gian được gọi là 'sự tách biệt giữa thủ tướng và chủ tịch' có thể làm chậm quyết định.
Trên trường quốc tế, sự chậm trễ có ảnh hưởng. Nhật Bản dự kiến đón tổng thống Mỹ thăm trong tháng này và cử lãnh đạo mới tham dự Hội nghị các Nhà lãnh đạo Kinh tế APEC ở Hàn Quốc. Một khởi đầu muộn đồng nghĩa với thời gian chuẩn bị ít hơn và nhiều bất ổn hơn. Hiện tại, mọi con mắt đều đổ dồn vào Takaichi và liệu cô có thể tái xây dựng liên minh đã tan vỡ đó—hoặc tìm đối tác mới trước khi Nhật Bản rơi vào tình trạng biến động chính trị sâu sắc hơn.
Reference(s):
Explainer: What's next for Japan after ruling coalition splits?
cgtn.com