Đã bao giờ bạn tự hỏi việc rời bỏ lực hấp dẫn của Trái Đất có thể làm nhanh đồng hồ nội tại của chúng ta chưa? Một nghiên cứu mới do NASA tài trợ vừa tiết lộ rằng thời gian ở ngoài không gian có thể thực sự đẩy nhanh quá trình lão hóa trong các tế bào gốc tạo máu của con người.
Các nhà khoa học đã theo dõi các tế bào gốc tạo máu và tiền chất – những nhà xây dựng thiết yếu của tế bào hồng cầu, tế bào miễn dịch và tiểu cầu – được gửi lên Trạm Vũ trụ Quốc tế trong bốn sứ mệnh tiếp tế của SpaceX từ tháng 12 năm 2021 đến tháng 3 năm 2023. Bằng cách so sánh các mẫu này với các mẫu kiểm soát trên mặt đất từ cùng các nhà tài trợ, họ đã phát hiện một số thay đổi đáng kinh ngạc.
Dưới điều kiện vi trọng lực và bức xạ cao hơn, các tế bào được gửi lên không gian đã mất một phần khả năng tạo ra các tế bào mới, khỏe mạnh và trở nên dễ bị tổn thương DNA hơn. Dấu hiệu của quá trình lão hóa nhanh đã xuất hiện ở phần cuối nhiễm sắc thể của chúng (telomeres) – những bộ định thời di truyền của chúng ta.
Hóa ra các tế bào đã hoạt động hết công suất trong quỹ đạo, tiêu tốn năng lượng dự trữ của chúng và bỏ qua các giai đoạn nghỉ ngơi và phục hồi quan trọng. Ty thể của chúng (nhà máy năng lượng của tế bào) cho thấy dấu hiệu stress và viêm, và những đoạn của "gen tối" – thường ngủ yên để bảo vệ sự ổn định – đã thức dậy.
Điều thú vị là không phải tế bào của ai cũng phản ứng theo cách giống nhau. "Khả năng tái tạo của tế bào gốc đã giảm nhưng có sự biến động giữa các nhà tài trợ tủy xương," Catriona Jamieson từ Viện Tế bào Gốc Sanford thuộc UC San Diego cho biết. Điều này cho thấy rằng tế bào của một số người có các đặc tính chống lão hóa tự nhiên.
Hiểu được những thay đổi này rất quan trọng – các tế bào gốc tạo máu sửa chữa mô, chống nhiễm trùng và ngăn chặn ung thư. Nếu chúng lão hóa nhanh hơn, điều đó có thể dẫn đến hệ miễn dịch yếu hơn, quá trình hồi phục chậm hơn, và thậm chí tuổi thọ ngắn hơn cho các phi hành gia trong các sứ mệnh dài hạn.
Cơ thể của chúng ta đã tiến hóa dưới lực hấp dẫn của Trái Đất, được bảo vệ bởi bầu khí quyển và từ trường. Trong không gian, chúng ta phải đối mặt với bức xạ vũ trụ không ngừng và tình trạng không trọng lượng – các nguyên nhân được biết đến làm mất xương, teo cơ và nhiều vấn đề khác.
Jamieson lưu ý rằng những hiểu biết này có thể dẫn đến các cách mới để tăng cường khả năng phục hồi của tế bào gốc trước, trong, và sau các sứ mệnh không gian. Ngoài ra, chúng cung cấp một cửa sổ vào quá trình lão hóa của con người và bệnh tật như ung thư tại Trái Đất. Nhóm nghiên cứu đã bắt đầu thử nghiệm các chiến lược trên chuyến bay SpaceX mới nhất đến ISS.
