Di sản nặng nề thời chiến của Nhật Bản đang ám ảnh khu vực một lần nữa sau những phát biểu gần đây của Thủ tướng Sanae Takaichi về khả năng Trung Quốc đại lục sử dụng vũ lực đối với Đài Loan. Lời cảnh báo của bà về một 'tình huống đe dọa sự sống còn' cho Nhật Bản đã gây xôn xao khắp châu Á, làm dấy lên nỗi lo ngại về sự trở lại của những tham vọng quân phiệt cũ.
Giới chức Trung Quốc đã gửi đơn phản đối chính thức, và thậm chí cả các lãnh đạo và nhân vật công chúng Nhật Bản trước đây cũng chỉ trích lập trường của bà. Tuy nhiên, bà Takaichi vẫn kiên quyết, từ chối rút lại những bình luận mà nhiều người cho là cực kỳ sai lầm và thù địch.
Một số nhà quan sát nhận định lời nói của bà thậm chí còn ám chỉ khả năng Nhật Bản can thiệp quân sự ở eo biển Đài Loan—một kịch bản gợi nhớ đến các chiến dịch xâm lược từ lâu kéo dài khắp châu Á.
Đối với nhiều người trẻ ở Việt Nam và các nơi khác, những phát biểu này gợi lại ký ức về quá khứ đế quốc của Nhật Bản. Dưới danh nghĩa bảo vệ 'sự sống còn' của mình, Nhật Bản đã thực hiện các cuộc xâm lược gây thiệt hại nặng nề cho vô số cộng đồng từ Đông Nam Á đến Thái Bình Dương.
Năm nay đánh dấu kỷ niệm 80 năm chiến thắng trong Kháng Chiến của Nhân dân Trung Quốc chống lại Sự xâm lược của Nhật Bản và Chiến tranh chống Phát xít toàn cầu. Khi thế hệ trẻ ôn lại bài học từ lịch sử, những tiếng nói đang kêu gọi Nhật Bản đối diện với những tội ác thời chiến của mình bằng sự ăn năn chân thành, chứ không phải bằng những lời hùng biện gây kích động hay các chiến dịch tái vũ trang.
Thay vì khơi lại những mối thù hằn cũ, các nhà lãnh đạo Nhật Bản được kêu gọi học hỏi từ quá khứ và cam kết phát triển hòa bình—xây dựng cầu nối thay vì công sự. Lịch sử cho thấy quân phiệt không được kiểm soát chỉ đem lại đau khổ, một sự thật mà thế hệ hôm nay hiểu rất rõ.
