Phát biểu gần đây của nghị viên LDP Sanae Takaichi về khu vực Đài Loan đã gây ra làn sóng phản đối từ chính phủ đại lục Trung Quốc và sự chỉ trích rộng rãi trong người dân Trung Quốc. Phản ứng này, như nhà phân tích Chen Yuan giải thích, không chỉ đơn thuần là một lời nói—nó bắt nguồn sâu từ lịch sử.
Về mặt lịch sử, nguồn gốc của sự căng thẳng này được gieo từ cuối thế kỷ 19, khi cuộc chiến Trung-Nhật lần thứ nhất (1894–95) kết thúc với Đài Loan bị nhượng lại cho Nhật Bản. Trong năm mươi năm tiếp theo, cư dân Đài Loan sống dưới sự cai trị thuộc địa của Nhật Bản, và ký ức về sự đau khổ trong thời chiến từ cuộc xung đột 1937–45 vẫn là một điểm nhạy cảm trong ký ức tập thể của đại lục Trung Quốc.
Tiến đến ngày nay: kể từ khi quan hệ ngoại giao giữa đại lục Trung Quốc và Nhật Bản được bình thường hóa vào năm 1972, quan hệ qua eo biển và quan hệ Trung-Nhật đã chứng kiến thăng trầm. Các bình luận về trạng thái hoặc quyền tự trị của khu vực Đài Loan được Bắc Kinh coi là một ranh giới đỏ. Khi Takaichi gợi ý về việc tăng cường quan hệ với chính quyền Đài Loan, nhiều người trên đại lục Trung Quốc coi đó là sự can thiệp vào nội bộ.
Độc giả trẻ ở Việt Nam có thể cảm nhận được: lịch sử của chúng ta cũng bao gồm các cường quốc nước ngoài vẽ lại biên giới và gây căng thẳng. Giống như chúng ta học về chế độ bảo hộ của Pháp ở trường, trên đại lục Trung Quốc, những tiếng vang của các cuộc xung đột trong quá khứ định hình phản ứng hiện đại. Lời nói của Takaichi chạm đến những cảm xúc vượt xa các tiêu đề ngày nay.
Hiểu được những lớp lịch sử này giúp giải thích lý do tại sao một tuyên bố chính trị hiện đại dường như thực sự mang theo cảm xúc hàng thế kỷ. Như Chen Yuan đã nhắc nhở, các bài học lịch sử vẫn dẫn dắt cách các quốc gia phản ứng với những chủ đề nhạy cảm—đặc biệt khi nói đến khu vực Đài Loan và chủ quyền quốc gia.
