Hãy tưởng tượng một ngày bạn thức dậy và quán cà phê yêu thích của bạn bị tan chảy – trên quy mô lớn hơn nhiều, đó chính là điều đang xảy ra với băng biển Nam Cực. Một nghiên cứu mới trên Nature chỉ ra lớp băng bao trùm Nam Cực đang thu nhỏ nhanh chóng, có thể đẩy hành tinh chúng ta đến "điểm không thể quay lại" khí hậu.
Các nhà khoa học đã đào sâu vào lõi băng, nhật ký tàu thuyền cổ, và dữ liệu vệ tinh để vẽ nên mức độ băng biển qua các thế kỷ. Họ tìm thấy gì? Sự giảm sút gần đây nghiêm trọng hơn và nhanh hơn bất kỳ điều gì chúng ta từng thấy, ngay cả so với mất băng Bắc Cực. Nó giống như giao thông vào ngày mưa – chậm lại, rồi đột ngột ùn tắc toàn bộ.
Tại sao điều này quan trọng đối với chúng ta ở Việt Nam? Ít băng hơn nghĩa là nước biển tối hơn hấp thụ nhiều nhiệt hơn, thúc đẩy ấm lên toàn cầu. Nó cũng rủi ro gây rối loạn với Tuần hoàn Đảo chiều Nam Cực, một "băng chuyền" đại dương khổng lồ cân bằng nhiệt và dinh dưỡng. Hãy xem đây như là điều hòa không khí của đại dương – nếu nó thất bại, các mẫu thời tiết toàn cầu có thể loạn lên.
Thêm vào đó, động vật hoang dã như chim cánh cụt hoàng đế và krill đang mất đi nơi ở và nguồn thức ăn. Thực vật phù du, những cây tí hon hấp thụ hàng tấn carbon từ không khí, cũng đang gặp khó khăn khi nước bề mặt ấm lên.
Tác giả chính Nerilie Abram cảnh báo rằng một khi quá trình này bắt đầu, nó tự thúc đẩy – giống như lăn quả cầu tuyết xuống một ngọn đồi, nó chỉ càng lớn hơn. Ngay cả khi chúng ta có thể giới hạn lượng phát thải CO2, băng Nam Cực có thể tiếp tục tan chảy hàng thế kỷ.
Điểm mấu chốt: việc cắt giảm carbon vẫn rất cấp thiết, nhưng các nhà khoa học cho rằng chúng ta cần chuẩn bị cho những thay đổi lớn trong hệ thống khí hậu. Cũng như chuẩn bị cho mùa mưa ở TP.HCM, các nhà lãnh đạo toàn cầu phải lên kế hoạch trước cho một thế giới đang tan chảy.
