Hãy tưởng tượng những lớp chăn tuyết trên các đỉnh núi Andes mỏng đi mỗi năm—đây là thực tế ở Peru. Theo một nghiên cứu được công bố đầu năm nay, các sông băng ở Andes của Peru đã thu hẹp đến 56% trong nửa thế kỷ qua. Các nhà khoa học cảnh báo rằng sự tan chảy nhanh chóng này, do biến đổi khí hậu do con người gây ra, có thể nghiêm trọng đe dọa nguồn cung cấp nước cho hàng triệu người phụ thuộc vào các hồ chứa băng này.
Các sông băng ở Andes hoạt động như các tháp nước tự nhiên. Vào mùa khô, chúng thải ra nước tan từ băng để cung cấp cho các con sông, hỗ trợ các trang trại địa phương, và thậm chí cung cấp năng lượng cho các đập thủy điện chiếu sáng các thành phố. Nhưng khi các nguồn dự trữ băng này thu nhỏ lại, các cộng đồng ở hạ nguồn phải đối mặt với việc thiếu hụt ngày càng tăng. Đây là một kịch bản rất quen thuộc—giống như việc nhìn những đỉnh tuyết trên Fansipan biến mất, người dân Việt Nam hiểu rõ nguồn nước từ núi quan trọng thế nào đối với đời sống hàng ngày và nông nghiệp.
Các nhà nghiên cứu cho biết xu hướng này không có dấu hiệu chậm lại. Nhiệt độ tăng cao nghĩa là tuyết rơi ít hơn và tan chảy nhanh hơn. Nếu không có các hành động khẩn cấp để cắt giảm khí nhà kính, lượng băng còn lại có thể biến mất với tốc độ nhanh hơn nữa, biến các con sông theo mùa thành các dòng suối theo mùa.
Vậy chúng ta, những công dân trẻ toàn cầu, có thể làm gì? Đầu tiên, hãy luôn cập nhật thông tin và truyền bá thông điệp. Những thay đổi trong mô hình thời tiết ảnh hưởng đến tất cả chúng ta, từ nông dân ở Andes đến sinh viên ở Hà Nội. Thứ hai, ủng hộ năng lượng tái tạo và các thực hành bền vững—dù là hỗ trợ năng lượng mặt trời hay giảm thiểu chất thải nhựa. Mỗi bước nhỏ đều góp phần chống lại một hành tinh đang ấm lên.
Các sông băng đang tan chảy ở Peru là một lời cảnh tỉnh. Đồng hồ đang tích tắc đối với những gã khổng lồ đóng băng này—và cho tương lai chung của chúng ta.
