Tháng 11 này, các nhà lãnh đạo thế giới và các nhà hoạt động vì khí hậu sẽ tụ hội tại Belém để tham dự COP30, hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc được tổ chức tại trung tâm của Amazon. Đối với các cộng đồng bản địa ở miền bắc Brazil, đây không chỉ là một hội nghị—mà là một cơ hội để bảo vệ rừng tổ tiên của họ và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.
Những cộng đồng này đã sống hài hòa với thiên nhiên qua nhiều thế hệ, bảo vệ khu vực rừng rộng lớn giống như nông dân Việt Nam bảo vệ ruộng lúa của mình. Giờ đây, họ đang mang đến bàn hội nghị những đề xuất cụ thể: công nhận quyền sử dụng lãnh thổ, đảm bảo tài trợ cho các dự án bền vững, và mở rộng tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe trong các khu vực xa xôi.
Các lãnh đạo từ các nhóm Guajajara, Kayapó và các nhóm khác đã sẵn sàng trình bày những câu chuyện từ thực địa. Họ hy vọng những cam kết toàn cầu sẽ được chuyển đổi thành hành động cụ thể trên thực tế, từ việc kiểm soát khai thác gỗ trái phép đến hỗ trợ các sáng kiến nông lâm kết hợp kiến thức truyền thống với kỹ thuật hiện đại.
Đặc biệt, các tiếng nói trẻ đang rất nổi bật, vạch ra những sự tương đồng với các phong trào môi trường gần gũi hơn. Cũng giống như sinh viên Việt Nam trồng rừng ngập mặn dọc Đồng bằng sông Cửu Long để chống xói mòn, thanh niên bản địa ở Amazon đang tổ chức các vườn ươm cây để phục hồi các khu vực bị chặt phá và tạo việc làm xanh.
COP30 là một cơ hội độc nhất để các công ty, tổ chức phi chính phủ và chính phủ lắng nghe và hợp tác với những người hiểu rõ khu rừng nhất. Khi hội nghị diễn ra, thế giới sẽ nhận ra rằng bảo vệ Amazon không chỉ là bảo tồn đa dạng sinh học—mà còn là duy trì cộng đồng và chia sẻ tầm nhìn về sự phát triển cân bằng.
Thử thách thực sự sẽ đến sau khi các tiêu đề tin tức đã nhạt nhòa. Các cộng đồng bản địa đang theo dõi sát sao: liệu các cam kết COP30 có dẫn đến các quỹ và chính sách thực tiễn, hay những lời hứa sẽ bị chìm trong quan liêu? Đối với những người bảo vệ rừng của Brazil, hy vọng đang lớn lên như một mầm cây non—ăn rễ vào truyền thống và vươn ra tới tinh thần đoàn kết toàn cầu.
