Các nhà lãnh đạo EU đã họp tại Brussels vào ngày 18-19 tháng 12 năm 2025 trong hội nghị thượng đỉnh Hội đồng Châu Âu, và một chủ đề nóng bỏng trên bàn thảo luận là liệu khối có thể vượt qua việc chỉ sử dụng lãi suất từ các tài sản ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng để chuyển sang sử dụng cả vốn gốc để hỗ trợ Ukraine.
Trở lại vào tháng 2 năm 2022, các quốc gia phương Tây đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD tài sản ngân hàng trung ương Nga ở nước ngoài, với khoảng 210 tỷ euro được giữ trong EU. Phần lớn các tài sản này được quản lý thông qua Euroclear ở Brussels, tạo ra khoảng 3 tỷ euro tiền lãi mỗi năm.
Vào tháng 5 năm 2024, EU đã đồng ý chuyển dòng lãi suất thuần từ các tài sản bị đóng băng này cho Ukraine nhằm hỗ trợ quốc phòng và tái thiết. Một tháng sau đó, các nhà lãnh đạo G7 đã ủng hộ khoản vay 50 tỷ USD cho Ukraine được tài trợ từ nguồn lãi suất này. Tuy nhiên, cuộc tranh luận về việc tiến xa hơn lãi suất để sử dụng vốn gốc đã ngày càng leo thang kể từ đó.
Những lo ngại chính khiến EU ngần ngại
Nhiều người trong EU lo ngại rằng việc tịch thu trực tiếp vốn gốc có thể vượt qua các giới hạn pháp lý và gây tổn hại đến danh tiếng của khối như một nơi an toàn cho các quỹ dự trữ. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde đã nhấn mạnh việc tôn trọng luật pháp quốc tế và cảnh báo về các rủi ro tiềm tàng đối với vị thế toàn cầu của đồng euro.
Thị trường thêm một lớp cảnh giác khác: việc sử dụng vốn gốc có thể gây nghi ngờ về sự ổn định tài chính của Châu Âu, kích hoạt việc rút vốn và làm suy yếu đồng euro như một đồng tiền dự trữ. Thêm vào đó, còn có rủi ro trả đũa từ Nga—tuần này ngân hàng trung ương Nga đã kiện Euroclear, gợi ý về các động thái đáp trả có thể khiến các công ty EU gặp rủi ro.
Ai ủng hộ, ai phản đối?
Những nhân vật quan trọng trong EU như Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã thúc đẩy một bước đột phá. Nhưng ý kiến vẫn chia rẽ: Viktor Orbán của Hungary, Slovakia và thậm chí cả Bỉ—nơi đặt trụ sở của Euroclear—phản đối việc sử dụng vốn gốc, lo ngại về hậu quả pháp lý và tài chính.
Bên kia Đại Tây Dương, các báo cáo nói rằng chính phủ Mỹ thích giữ nguyên các kênh tài trợ quốc phòng truyền thống hơn là sử dụng tài sản bị đóng băng, thúc giục các đồng minh như Ý, Bulgaria, Malta và Cộng hòa Séc tuân theo lập trường tương tự.
Khi nhu cầu của Ukraine ngày càng tăng và ngân sách quốc gia căng thẳng, áp lực lên các nhà lãnh đạo EU nhằm giải phóng thêm nguồn quỹ đang gia tăng. Tuy nhiên, hiện tại, các tài sản Nga bị đóng băng vẫn không được động đến, bị khóa trong ngõ cụt pháp lý và chính trị khi xung đột vẫn tiếp diễn.
